Η γήρανση του δέρματος διακρίνεται στην ενδογενή και στην εξωγενή.
Ενδογενής γήρανση ή χρονογήρανση ονομάζονται οι μεταβολές του δέρματος που οφείλονται στον παράγοντα χρόνο σχετίζεται άμεσα με τον τύπο του δέρματος (πχ το λιπαρό-χοντρό δέρμα είναι πιο ανθεκτικό) και την κληρονομικότητα. Έχει και άμεση σχέση με τις ορμόνες γι αυτό και επιδεινώνεται σημαντικά κατά την περιεμμηνοπαυσιακή περίοδο και την εμμηνόπαυση (μια σύγχρονη λύση για να βοηθήσουμε προς αυτήν την κατεύθυνση είναι οι θεραπείες υποκατάστασης των ορμονών) . Σε γενικές όμως γραμμές, δυστυχώς γι αυτού του τύπου την γήρανση δεν μπορούμε να κάνουμε και πολλά πράγματα σε επίπεδο πρόληψης.
Η εξωγενής γήρανση οφείλεται κυρίως στην ηλιακή (υπεριώδη) ακτινοβολία γεγονός που το επιβεβαιώνει η πρόωρη γήρανση του δέρματος των ανθρώπων που έχουν μεγάλη επαγγελματική έκθεση στον ήλιο όπως οι αγρότες, ψαράδες, αθλητές υπαιθρίων σπορ κτλ. Άλλοι επιβαρυντικοί παράγοντες που θα είναι καλό να αποφεύγουμε είναι το κάπνισμα ( αλλοιώνει το κυκλοφορικό σύστημα στο επίπεδο της κυκλοφορίας προκαλώντας βλάβες στα αγγεία και επιταχύνει τη γήρανση γιατί αυξάνει την παραγωγή ελεύθερων ριζών), το στρες, η κακή διατροφή (όσον αφορά την περιορισμένη κατανάλωση πηγών βιταμινών και ιχνοστοιχείων όπως τα φρούτα, λαχανικά και όσπρια, η υπερκατανάλωση αλκοόλ) , ο ανεπαρκής ύπνος, η ρύπανση του περιβάλλοντος, Το γηρασμένο δέρμα είναι τραχύ, θαμπό, λεπτό, αφυδατωμένο και μπορεί να παρουσιάζει ρυτίδες, χαλάρωση, καφέ κηλίδες, διεσταλμένα αγγεία, προκαρκινικές ή και καρκινικές βλάβες, καθώς και απώλεια μέρους των φυσιολογικών του λειτουργιών.
Μέθοδοι πρόληψης και αποκατάστασης της γήρανσης
Στη σύγχρονη εποχή αφθονούν οι υποσχέσεις για πρόληψη και αποκατάσταση των φθορών της γήρανσης του δέρματος. Οι ερευνητές, ύστερα από εντατικές και επιστημονικά τεκμηριωμένες μελέτες, έχουν προσφέρει σημαντικά προϊόντα, μεθόδους, στρατηγικές και συνεχώς εξελισσόμενη τεχνολογία για την αντιμετώπιση της γήρανσης, σε κυτταρικό κυρίως επίπεδο.
1) Φωτοπροστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία
Πρέπει να γίνεται σε όλη τη διάρκεια του έτους τόσο με χρήση προστατευτικού εξοπλισμού (καπέλο, γυαλιά ηλίου, μπλούζα και φυσικά ομπρέλα στην παραλία) όσο και με αποτελεσματικά αντιηλιακά προϊόντα, τόσο για την UVA, όσο και για την UVB. Το κάθε δέρμα χρειάζεται ειδικό αντιηλιακό (και ειδικά τα λιπαρά δέρματα με τάση ακμής), ενώ υπάρχουν και ειδικά βρεφικά και παιδικά αντιηλιακά με φυσικά φίλτρα. Συνιστάται να ανανεώνεται το προϊόν ανά 2-3 ώρες.
2) Ενυδατικές κρέμες
Ηπιότερες περιπτώσεις ξηρού δέρματος, χρειάζονται μία ενυδατική κρέμα αμέσως μετά το πλύσιμο. Τα λάδια μπάνιου και οι ενυδατικές κρέμες σώματος, θα πρέπει να εφαρμόζονται μετά το μπάνιο. Η βαζελίνη, συστατικό σε πολλά γαλακτώματα, κρέμες και αλοιφές, είναι ένα θαυμάσιο και ιδιαίτερα οικονομικό ενυδατικό που χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις έντονης ξηρότητας του δέρματος στο σώμα (πχ σε περιοχές τριβής όπως οι αγκώνες, τα γόνατα οι πτέρνες). Πιο εξειδικευμένα προϊόντα είναι οι κρέμες που περιέχουν ουρία, ΑΗΑ, γαλακτικό οξύ και γαλακτικό αμμώνιο, ουσίες που σκοπό έχουν να διατηρήσουν την υγρασία του δέρματος όμως ,μερικές φορές, ερεθίζουν το δέρμα Οι πιο σύγχρονες ενυδατικές κρέμες περιέχουν υαλουρονικό οξύ. Πρόκειται για ένα έντονα υδρόφιλο μόριο το οποίο μπορεί να συγκρατεί νερό μέχρι και 20 φορές το βάρος του! Η χρήση αυτού του τόσο επιτυχημένου υλικού στην αντιγήρανση ξεκίνησε από τις ενέσιμες θεραπείες που εφαρμόζουν οι δερματολόγοι και μετέπειτα εφαρμόστηκε και στις αντιγηραντικές κρέμες. Οι πιο εξειδικευμένες δερματοκαλλυντικές φαρμακευτικές εταιρίες που εξειδικεύονται στην αντιγήρανση προσφέρουν και ειδικά προϊόντα όπως ενυδατικές- αντιγηραντικές κρέμες για εφαρμογή στην περιοχή γύρω από τα μάτια
3) Τοπική χρήση βιταμινών Α, C, E
• Η βιταμίνη Α και τα παράγωγά της (ρετινοειδή, τρετινοίνη) αποτελεί την πιο σταθερή αξία στον τομέα της αντιγήρανσης, την τελευταία εικοσαετία, διότι ταυτόχρονα ενισχύει την παραγωγή κολλαγόνου, ελαστίνης και γλυκοζαμινογλυκανών από τους ινοβλάστες, ομαλοποιεί τη διαίρεση και ωρίμανση των κυττάρων της επιδερμίδας, συμβάλλει στη σμηγματορρύθμιση, ρυθμίζει τη μελανινογένεση και ομαλοποιεί τις μιτώσεις, παρέχοντας αντινεοπλασματική προστασία. Οι κρέμες αυτές ανήκουν στην κατηγορία των φαρμάκων και πρέπει να δίνονται μόνο κατόπιν ιατρικής συνταγής και καθοδήγησης.
• Η βιταμίνη C ενισχύει την παραγωγή κολλαγόνου και χαρακτηρίζεται για την ισχυρή αντιοξειδωτική δράση της. Εκτός από την πρόσληψη της με την διατροφή, υπάρχουν σήμερα σκευάσματα συμπυκνωμένης βιταμίνης C 5% ή 10% σε μορφή ορού για τοπική χρήση (επάλειψη) στο πρόσωπο.
• Η βιταμίνη Ε έχει και αυτή αντιοξειδωτική δράση. Οι κάψουλες της βιταμίνης μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο τοπικά (αφού τις διανοίξουμε), αλλά είναι προτιμότερο να τις λαμβάνουμε ατόφιες το μεσημέρι με το γεύμα μας (είναι λιποδιαλυτή βιταμίνη)
4) Κρέμες με οξέα φρούτων – χημικά πήλιγκ.
Η χρήση τους αποσκοπεί στην απομάκρυνση των νεκρών κυττάρων σε καθημερινή βάση, αλλά και στην ενίσχυση της ενυδάτωσης της επιδερμίδας. Ταξινομούνται σε τρεις κατηγορίες: (α) Α-υδροξυ-οξέα (ΑΗΑ-s), με κύριο αντιπρόσωπο τα οξέα φρούτων, κυρίως από σακχαροκάλαμο, (β) Β-υδροξυ-οξέα (ΒΗΑ-s), όπως το σαλικυλικό οξύ και (γ) πολυ-υδροξυ-οξέα.
5) Κρέμες με παράγοντες ρύθμισης της μελανινογένεσης
Τέτοιοι παράγοντες είναι η υδροκινόνη, το κοχικό οξύ, το φυτικό οξύ και η αρβουτίνη. Αυτοί ρυθμίζουν τη μελανογένεση και συντελούν στην εξάλειψη των δυσχρωμιών του δέρματος οι οποίες προκύπτουν από την έκθεση στον ήλιο σε συνδυασμό με την κληρονομικότητα ή την εγκυμοσύνη.
Όταν οι παραπάνω απλές λύσεις οι οποίες μπορούν να εφαρμοστούν από την γυναίκα στο σπίτι δεν επαρκούν ή ζητούμε κάτι παραπάνω, η σύγχρονη κοσμετική δερματολογία προσφέρει πολύ αποτελεσματικές ενέσιμες θεραπείες όπως η εφαρμογή BOTOX , υαλουρωνικών εμφυτευμάτων (fillers) για γέμισμα των ρυτίδων, την αυτόλογη μεσοθεραπεία για ενυδάτωση και σύσφιξη του δέρματος ( θεραπεία που προέρχεται από το ίδιο το αίμα του ασθενούς και βασίζεται σε ενεργοποιημένα αιμαοπετάλια και επιδερμιδικούς αυξητικούς παράγοντες, ενεργοποίηση της παραγωγής κολλαγόνου και ελαστίνης), την ετερόλογη μεσοθεραπεία (με ειδικό υαλουρωνικό και μανιτόλλη τα οποία προσφέρουν βαθιά ενυδάτωση στο δέρμα) ενώ σήμερα συζήτιονται και νέες θεραπείες με βλαστοκύτταρα
